-
1 задний
-яя; -ееарткы, арт...- задний проход
- задним числом
- задним умом крепок
- задняя мысль
- на задних лапках стоять
- на задних лапках ходить -
2 оборот
м1) бер әйләнеш2) кулланыш, кулланылыш, куллану3) спец. әйләнеш4) спец. әйләнеш, оборот5) әйләнеш6) арткы як, эчке як7) перен. юнәлеш алу,...ланып китү8) ( словесное выражение) әйләнмә; гыйбарәдеепричастный оборот грам. — хәл әйләнмәсе
•- брать в оборот -
3 тыльный
-
4 хвост
м1) койрык2) арт, койрык, арткы өлеше3) разг. койрык, арткы өлеше; чиратвстать в хвост [очереди] — [чиратның] койрыгына килеп басу
4) перен.; прост. (остаток, задолженность) койрык (үз вакытында тапшырылмаган зачётлар, имтиханнар һ.б.ш.)••- и в хвост и в гриву -
5 чёрный
-ая; -ое1) кара2) разг. ( грязный) пычрак, керле3) перен. авыр, кайгылы, кара, караңгы4) ( неквалифицированный и физически тяжёлый) кара5) перен. (злостный, коварный) кара, мәкерле, усал6) арт, арткы; ярдәмче7) в знач. сущ. (чёрные мн.) каралар (шашка, шахмат фигуралары турында)•- чёрная баня
- чёрная биржа
- чёрная кошка пробежала
- чёрные списки
- чёрный рынок
- чёрными словами ругать
- чёрными словами бранить -
6 алтарь
малтарь (чиркәүнең төп залының түре, арткы өлеше) -
7 задне-
-
8 задник
-
9 задок
-
10 казённая часть
воен. мылтыкның яки орудиенең арткы өлеше -
11 клоака
жб) пычрак урын, шакшы урын; бозык җәмгыять, бозык мохитв) биол. кайбер хайваннарда арткы юл -
12 корма
жарткы өлеш, койрык өлеш (судноның, транспорт самолётының) -
13 оборотный
-ая; -ое1) эк. әйләнештәге2) кире ягы, икенче ягы, арткы ягы, тискәре ягы -
14 площадка
ж1) кечкенә мәйдан, мәйданчык -
15 тендер
м; ж.-д.тендер (су, күмер һ.б.ш. өчен махсус вагон яки паровозның шулар өчен җайланган арткы өлеше) -
16 фалда
жфалда, [ирләр киемендәге] арткы чабу (фрак, сюртук, мундир чабуы) -
17 фара
жфара, яктырткыч (автомобильдә, тепловозда һ.б.ш) -
18 хвостовой
-
19 хобот
-
20 ход
м1) ( движение) йөреш, баруна полном ходу — барган шәпкә, бик шәп барганда
задний ход — артка йөреш, артка чигенү
прибавить ход — тизлекне арттыру, адымны шәбәйтү
2) (течение, развитие) барыш3) тех. ( функционирование) эшләү, йөреш, йөрү, адымхолостой ход — буш[ка] йөреш
4) ( в игре) йөрү, йөреш; чыгу5) (приём, манёвр) алым, ысул6) (вход; проход) кереп йөрү юлы; ишекходы сообщения воен. — йөрү юллары ( окопларда)
7) тех. ( рабочая часть) тәгәрмәч, йөреш•- в ходе- в ходу
- перекусить на ходу
- с ходу
- ходу!
- 1
- 2
См. также в других словарях:
арткы — с. Арттагы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кушаяклап — Арткы һәм алгы аякларны бердәм алга табан ташлап (чабу тур.) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
койрык — 1. Хайван гәүдәсенең арткы өлешендәге өстәмә үсенте яки очлаеп беткән арткы өлеш. Гәүдәнең арткы өлешендә бер учма каурыйлар (кошларда) 2. күч. Оча торган аппаратларның очлаеп беткән арткы өлеше. Гомумән нәр. б. арткы өлеше, арткы ягы, арткы… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
арт — Тирәлектә: күз караган якка капма каршы як; киресе: Ал. с. Арттагы, арткы, артта торган 2. Кеше гәүдәсендә һәм киемдә: арка ягы 3. Хайван гәүдәсендә: баш ягына капма каршы як, артсан 4. Нәр. б. ал ягының каршысындагы өлеше, арткы өлеше. Урындык,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
савыр — 1. Ат сыртының арткы өлеше, янбаш тирәсе. Кешедә: янбашның арткы өлеше, йомшак җир 2. Ат савыры тиресеннән эшләнгән күн … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
юырту — 1. Алгы уң аягы белән арткы сул аягын берьюлы һәм алгы сул аягы белән арткы уң аягын берьюлы алмаш тилмәш алга сикертеп чабу (башлыча ат тур.) 2. Җиңелчә генә чаптыру, йөгертү 3 … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
арка — I. 1. Гәүдәнең муеннан алып оча сөягенә кадәрге арткы (сырт) ягы. Киемнең арканы каплый торган өлеше, арты, арттактасы 2. Кулның учка кире ягы, арты. Бияләй һәм перчатканың кул аркасын каплый торган өлеше 4. Урындык, диван кебек нәрсәләрнең арка… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аутсайдер — 1. Иң арткы урыннарны алган спорт командасы яки спортчы 2. күч. Уңышсызлыкка юлыккан, нинди. б. эштә катнашудан төшеп калган кеше 3. Монополия белгән бергә эш итүче, тик аның составына керми торган предприятие … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бака — 1. Арткы озын аяклары йөзәргә һәм сикерергә җайлашкан койрыксыз җир су хайваны 2. Кабырчык эчендә яшәүче хайван (моллюск) тур. кабырчык бакасы 3. Ялкынсынулы, шешенкеле авыруларның гомуми атамасы күкрәк бакасы, тамак бакасы, теш бакасы 4. Капкада … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бугаз — 1. Муенның алгы өлеше 2. Тамак төбе, авыз эченең арткы өлеше 3. Сулыш юлының өске өлеше 4. Савытларда: тамак, тар авыз 5. Ике диңгезне, күлне һ. б. ш. сулыкны тоташтыра торган тар су мәйданы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җәя — 1. Дуга кебек итеп бөккән сыгылмалы агачның баш башыннан тарттырып бәйләнгән бауны киерү ярдәмендә укны еракка аттырып җибәрә торган борынгы ату коралы 2. Иярнең алгы һәм арткы ягында җәя (1) кебек итеп бөгеп эшләнгән кырые, ияр очы, ияр кашы 3.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге